هفت کارگردان برتر سینما که دنیای خاص خودشان را ساختند

اخیراً «زک اسنایدر» طی یک مصاحبه تأیید کرد که فیلم جدید او، با عنوان «ماه سرکش» (Rebel Moon)، در همان دنیای فیلم «ارتش مردگان» (Army of the Dead) اتفاق می‌افتد. این اتفاق زک اسنایدر را به یکی از معدود کارگردانانی تبدیل می‌کند که جهان سینمایی خود را به وجود آورده است. البته اسنایدر با جهان‌های سینمایی غریبه نیست. چرا که او در گذشته ذهن خلاقی بود که به دنیای توسعه‌یافته دی‌سی (DCEU) جهت می‌داد و مسیر اصلی آن را انتخاب می‌کرد. اما این بار همه‌ چیز متفاوت است، زیرا که اسنایدر در حال ساختن دنیایی بر اساس فیلم‌های اورجینال خودش است و نه اقتباس کردن از منابع موجود یک شرکت دیگر مانند دی‌سی و مارول و غیره.

تعداد زیادی از کارگردانان برای فیلم‌های خود دنباله می‌سازند و نسخه‌های دوم و سوم و بعضاً بالاتر آثار محبوب خود را روی پرده سینماها می‌برند. اما کاری که اسنایدر در حال انجام آن است، و به طور کلی جهان سینمایی ساختن، اتفاقی بسیار متفاوت است. فیلم‌هایی که در یک جهان سینمایی واحد قرار می‌گیرند، کاملاً با هم تفاوت دارند و گهگاه حتی ژانرشان هم یکسان نیست، اما نبوغ کارگردان آن‌ها را در یک جهان واحد به هم گره می‌زند. این دقیقاً همان کاری است که زک اسنایدر با دو فیلم خود، «ارتش مردگان» و «ماه سرکش» انجام داده.

با وجود اینکه متصل کردن فیلم‌های به ظاهر نامرتبط برای فیلمسازان کاری نارایج به حساب می‌آید، اما این اتفاق پدیده تازه‌ای نیست و قبلاً چندین و چند بار توس کارگردان‌های متفاوت اتفاق افتاده. به نظر می‌رسد این رویه، رویه‌ای رو به افزایش است و کارگردانان و فیلمسازان بیشتری به سمت خلق جهان سینمایی خود قدم برمی‌دارند. در ادامه به بررسی ۷ کارگردان که دنیای سینمایی اختصاصی خود را ساخته‌اند پرداخت خواهیم کرد.

۱. ریدلی اسکات

در طول چندین دهه‌ فعالیت ریدلی اسکات، نظریه‌های مختلفی در بین هواداران ریدلی اسکات وجود داشته که طبق این نظریه‌ها، دو فیلم‌ این کارگردان و دو فیلم بزرگ ژانر علمی-تخیلی، در یک جهان واحد اتفاق می‌افتند. اما تا قبل از فیلم «پرومتئوس» (Prometheus) که سال ۲۰۱۲ منتشر شد، هیچ کدام این نظریه‌ها تأیید نشدند. در یکی از نسخه‌های دی‌وی‌دی این فیلم که شامل صحنه‌های اضافی می‌شد، یک گزارش درباره پیتر ویلند وجود دارد که پیرامون تایرل در «بلید رانر» (Blade Runner) و هرم او نوشته شده.

به نظر می‌رسد که این دو اثر‌ اشتراکات محتوایی دارند. طبق اظهارات اسکات این دو فیلم هم از نظر مضامین و هم از نظر داشتن جهان واحد، با هم ارتباط دارند. اما توضیحی بیشتری مبنی بر اینکه دیگر چه فیلم‌هایی در این جهان سینمایی اتفاق می‌افتند، داده نشده است.

۲. ژاک دمی

ژاک دمی استاد تمام عیار رنگ و نقاشی و از سوی دیگر نمادی مهم در موج نو سینمای فرانسه است و برخی از چشم‌نوازترین فیلم‌های تمام دوران سینما را کارگردانی کرده. دمی در سه فیلم، شخصیت‌های این فیلم‌ها را مدام وارد و خارج رابطه‌های عاشقانه کرد و شکست‌های عاشقانه بسیاری را بر روی پرده سینما برد. فیلم اول او با نام «لولا» (Lola)، زندگی رولند و دوست‌دختر سابقش، لولا را دنبال می‌کند که از زمان جدا شدن از رولند، در یک کاباره مشغول به کار شده است.

در فیلم دیگر‌ این کارگردان فرانسوی با عنوان «چترهای شربورگ» (The Umbrellas Of Cherbourg) کاراکتر رولند دیگر یک شخصیت اصلی نیست، بلکه به یکی از شخصیت‌های فرعی در داستان عاشقانه گای و جنویو تبدیل می‌شود. در عین حال در فیلم آخر او، به اسم «مغازه مدل» (Model Shop)، که یک فیلم انگلیسی‌ زبان است، داستان نقل مکان لولا به لس آنجلس را در مقام شخصیت اصلی فیلم مشاهده می‌کنیم.

۳. رابرت رودریگز

در یکی از غافلیگرانه‌ترین اتفاقات جهان سینما، دنباله «بچه‌های جاسوس» (the Spy Kids)‌ در همان دنیای فیلم‌های «ماچته» (Machete) به وقوع می‌پیوندند. رابرت رودریگز کارگردانی است که کارنامه متنوعی دارد،‌ از فیلم‌های کودکانه و سرگرم‌کننده گرفته تا فیلم‌های اکشن خشونت‌آمیز.

این دو فیلم از طریق شخصیت ماشته با بازی «دنی ترخو» به یکدیگر مرتبط می‌شوند. در فیلم‌های «بچه‌های جاسوس» دنی ترخو به عنوان یک عموی دوست‌داشتنی به تصویر کشیده شده، اما در فیلم‌های «ماشته» او مردی تشنه به خون و پرخاشگر است که انتقام‌جویی تمام زندگی‌اش را پر کرده. این یک ارتباط عجیب اما سرگرم‌کننده و جالب است؛ به خصوص برای مخاطبانی که در زمان فیلم‌های «بچه‌های جاسوس» کودک یا نوجوان بوده‌اند و اکنون بزرگ شده‌اند و حالا می‌توانند در بزرگسالی لذت بیشتری از مشاهده فیلم‌های «ماشته» ببرند.

۴. ام. نایت شامالان

ام. نایت شامالان ابتدا با عنوان ارباب پیچ و تاب‌های داستانی در عالم سینما شهرت یافت. یکی از بزرگ‌ترین غافلگیری‌هایی که ام. نایت شامالان تا به حال انجام داده، در پایان فیلم «شکافته» (Split) بود که سال ۲۰۱۷ منتشر شد. در آنجا مشخص شد فیلم سینمایی «شکافته» در حقیقت در همان دنیای فیلم «شکست‌ناپذیر» (Unbreakable) سال ۲۰۰۰ اتفاق می‌افتد و در واقع این دو فیلم، جهان سینمایی یکسانی دارند.

لازم به ذکر است که این غافلگیری در فیلم «شکافته» هیچ شباهتی به ارجاعات متداول در دنباله‌های فیلم‌های ابرقهرمانی نداشت، بلکه یک پیچش داستانی بود که توانست کل فیلم را از نو تعریف کند و معنای دیگری به آن ببخشد. در حالی که «شکافته» یک فیلم در ژانر وحشت به نظر می‌رسید، اما در عمق خاستگاه یک ابرقهرمان را روایت می‌کرد. دو فیلم «شکافته» و «شکست‌ناپذیر» در فیلم «شیشه» (Glass) داستان‌شان به هم رسید و درنهایت شامالان سه‌گانه ابرقهرمانی خود را تکمیل کرد.

۵. کوین اسمیت

کوین اسمیت در اوایل دهه ۹۰ با ترکیب قدرتمندی از شخصیت‌های متفاوت و دیالوگ‌های عجیب‌وغریب، وارد عرصه تولید فیلم‌های مستقل شد. فیلم «فروشنده‌ها» (Clerks) با گذشت زمان زیادی از تولیدش، هنوز هم نقطه عطف مهمی برای فیلم‌سازی مستقل به حساب می‌آید و پس از موفقیت این فیلم، اسمیت تصمیم گرفت برای مدتی در آن فضا باقی بماند.

چندین فیلم بعدی او در جهانی که او آن را View Askewniverse خطاب می‌کند، عمدتاً به خاطر حضور شخصیت‌هایی مانند جی و باب ساکت به هم مرتبط می‌شوند. پس از فیلم «جی و باب ساکت پاتک می‌زنند» (ay and Silent Bob Strike Back) کوین اسمیت تقریباً پرونده این جهان سینمایی را بست، اما از آن موقع به بعد او گهگاهی با ساختن دنباله‌های «فروشنده‌ها» و «جی و باب ساکت» به این جهان سینمایی برگشته است.

۶. کوئنتین تارانتینو

کوئنتین تارانتینو تا به امروز کارگردان ۹ فیلم و فیلمنامه‌نویس ۱۰ فیلم دیگر بوده؛ او تقریباً موفق شده بین تمام آثار سینمایی خود ارتباط‌هایی برقرار کند. تارانتینو از طریق روابط شخصیت‌ها، برندهایی که در پس زمینه‌ فیلم‌ها ظاهر می‌شوند، و ارجاعات پنهان، جهان سینمایی خود را خلق کرده است.

کوئنتین تارانتینو ادعا می‌کند که در جهان سینمایی او دو دنیای متفاوت وجود دارد؛ یکی دنیای واقعی‌تر از واقعی نام دارد و دیگری دنیای فیلم در فیلم. برای مثال، فیلمی مانند «بیل را بکش» (Kill Bill) در حقیقت یک فیلم در دنیای «عامه‌پسند» (Pulp Fiction) است که شخصیت‌های فیلم می‌توانند به سینما بروند و آن را تماشا کنند.

۷. زک اسنایدر

همان‌طور که در مقدمه این فهرست نیز گفته شد، دو فیلم «ماه سرکش» و «ارتش مردگان» در جهان سینمایی مشترکی اتفاق می‌افتند. «ارتش مردگان»، یک فیلم پساآخرالزمانی در ژانر زامبی چنان موفقیت بزرگی برای شبکه نتفلیکس ایجاد کرد که منجر به برنامه‌ریزی برای تولید دنباله و البته اسپین‌اف این فیلم شد. نتفلیکس برای تولید دو فیلم «سیاره مردگان» (Planet of the Dead) و «ارتش دزدان» (Army of Thieves) برنامه‌ریزی کرده و زک اسنایدر در زمان معین شده آن‌ها را کارگردانی خواهد کرد.

فیلم «ماه یاغی» که یک فیلم علمی-تخیلی و حماسی به حساب می‌آید، هم در لحن و هم در ژانر با «ارتش مردگان» و سایر فیلم‌های زامبی‌محور اسنایدر متفاوت است. اگرچه هنوز نحوه دقیق ارتباط این دو فیلم مشخص نشده است اما، شخصیت‌های این دو فیلم در یک جهان واحد قرار دارند.

بنا بر توضیحات اخیر زک اسنایدر، یکی از شخصیت‌های سریال انیمیشنی «ارتش مردگان» که هنوز ساخته نشده، در «ماه سرکش» حضور خواهد داشت. هنوز معلوم نیست که آیا فیلم «ماه سرکش» چگونگی این ارتباط را بیشتر توضیح خواهد داد یا نه، اما به هر حال دیر یا زود سرنخ‌های بیشتری از جهان سینمایی اسنایدر به دست خواهد آمد.

منبع: screenrant